دفاع از رسانه در غیاب رسانه

به گزارش سایت خبری مدآرا؛ بهارستان این روزها شلوغ است. رفت‌وآمدها گسترده شده، اما به نظر ‌می‌رسد هنوز جایی برای حضور خبرنگاران نیست؛ حضوری که البته به شکلی محدودشده وجود دارد، اما همچنان بسیاری از روزنامه‌های مطرح کشور، از جمله «ایران»، «اعتماد»، «همشهری» و «شرق» امکان رصد مجلس از نزدیک را پیدا نکرده‌اند. هرچند کرونا را می‌توان دلیل موجهی برای این غیبت قلمداد کرد، اما به گفته حاضران، این روزها در صحن و حتی راهروهای مجلس هیچ اثری از فاصله‌گذاری‌ نیست. درحالی‌که حاضران در مجلس تأکید می‌کنند می‌توان با درنظرگرفتن تمهیداتی، از چنین شلوغی‌هایی جلوگیری کرد و به‌جای آن امکان حضور خبرنگاران روزنامه‌ها را فراهم کرد. در همین شرایط نماینده ساری حتی به وزیر ارشاد درباره ایجاد «بستر فضای امن» برای خبرنگاران هم تذکر داده است. علی بابایی با اشاره به اصل ۲۴ قانون اساسی گفته: «قانون اساسی تأکید دارد که نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزاد هستند مگر اینکه مخل مبانی باشند. اما طرح و برنامه‌ای برای امنیت خبرنگاران و ایجاد بستر فضای امن برای آنها از سوی وزیر ارشاد ارائه نشده است». بابایی در این اخطار کوتاه گفته که «اگر ما به نمایندگان افکار عمومی توجه نکنیم، به‌عنوان نماینده مجلس نمی‌توانیم رسالت خود را انجام دهیم». درمقابل رئیس مجلس هم این‌طور پاسخ او را داده: «انشاءالله آقای وزیر به این موضوع توجه خواهد کرد و نشریات و مطبوعات نیز از حقوق خود برخوردار خواهند شد». به نظر می‌رسد تا حقوقی که قالیباف نسبت به تحقق آن ابراز امیدواری کرده، مسیری طولانی در پیش است. بابایی هم که خود از اهالی رسانه محسوب می‌شود، به «شرق» می‌گوید: «ما توقع داشتیم که وزیر محترم ارشاد که گزارش مبسوطی در مجلس ارائه داد، در این حوزه نیز صحبت می‌کرد. اما این اتفاق رخ نداد و به برنامه راهبردی و استراتژیکی در حوزه رسانه و خبرنگاران اشاره نشد. این اتفاق نشان می‌دهد که وزارت ارشاد در این حوزه برنامه ندارد
یا محافظه‌کاری می‌کند».
 کدام بستر  امن؟
نماینده ساری در مجلس یازدهم در خلال این گفت‌وگو به نقش کارشناسی رسانه‌ها در حوزه‌های گوناگون اشاره می‌کند: «خبرنگارها تقریبا نقش مشاور و کمک‌کننده به دولت و به‌طورکلی دیگر ارکان این مملکت را دارند. مجلس و دولت باید این بستر را فراهم کنند که خبرنگاران حاشیه امنی از نظر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی داشته باشند. ما وقتی به حوزه‌های انتخابیه می‌رویم، می‌بینیم که خبرنگاران از امنیت شغلی و حداقل‌های معیشتی برخوردار نیستند، به همین دلیل نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که به جریان‌های اید‌ئالی که در نظام ما مطرح است، وابستگی پیدا کنند. وقتی ما می‌گوییم مخالف سرمایه‌سالاری هستیم باید بتوانیم آن را تعریف کنیم و این از کارکردهای رسانه است. اما حتی عادی‌ترین شرایط را برای این قشر زحمتکش  فراهم نمی‌کنیم و به‌این‌ترتیب به سمت انحراف و مسیرهای نامشخص هدایت خواهند شد». او از نمایندگان هم انتقاد می‌کند که هیچ‌یک در نطق‌هایشان خطاب به وزیر ارشاد توجهی به این حوزه نداشتند: «از مجلس نیز توقع می‌رفت که به این حوزه توجه کند. اما ناطقانی که به قید قرعه صحبت کردند، صحبتی در این رابطه نداشتند. بنابراین من تذکر دادم که فضای دفاع از خبرنگار دفاع از جامعه است. حتی می‌توانیم به رسانه‌ها نقد داشته باشیم، اما ارتباطی به این بحث ندارد». عمده انتقاد نماینده ساری به وزارت ارشاد است: «وزارت ارشاد می‌داند که بعد از ۴۰ سال باید به کدام سمت حرکت کند. اما هنوز به نتیجه نرسیده که خبرنگاران و رسانه‌ها مهم هستند. درحالی‌که با همین بضاعت قانونی می‌تواند کارهایی انجام دهد که وضعیت رسانه‌ها رونق بگیرد. اما ما آنها را هل می‌دهیم که از خط خارج شوند. درحالی‌که باید فضایی ایجاد کنیم که درون ساختار بازی کنند. البته در همه مشاغل تهدیدها و فرصت‌هایی وجود دارد، نکته اینجاست که وزارت ارشاد باید تهدید و فرصت‌های این حوزه را آماده کند و به دولت و مجلس ارائه دهد. باید معیارها و ترازها مشخص باشد. اغلب خبرنگاران بدون آموزش حرفه‌ای وارد این شغل می‌شوند و این شغل به‌عنوان یک حرفه خاص و مهم جا نیفتاده است».
 چارچوب‌های نانوشته
بحث دیگری که در این زمینه همواره مطرح بوده، چارچوب‌های نانوشته فعالیت رسانه‌هاست؛ موضوعی که باعث شده در حوزه قضائی خبرنگاران و رسانه‌ها چندان با حقوق مشخصی مواجه نباشند. بااین‌حال بابایی که می‌گوید بنا دارد معضلات این حوزه را دنبال کند، به این سؤال پاسخ مشخصی نمی‌دهد: «وقتی از فضای امن صحبت می‌کنیم، لزوما مقصودمان سیاسی نیست. فضای امن همه شاخصه‌ها را باید داشته باشد و بحث حقوق شهروندی را هم شامل می‌شود. توپ فقط در زمین قوه قضائیه یا دولت نیست. همه با هم هستیم و وقتی قرار شد کشور به سمت جلو حرکت کند، هر کسی باید نقش خودش را بازی کند. حتی تماشاگری که بیرون گود است هم نقش دارد. بنابراین باید برای خبرنگار نقش قائل شویم، اما وزارت ارشاد هنوز نقش خبرنگاران را مشخص نکرده است». او تأکید می‌کند: «وزارت ارشاد باید خط و مرزها را مشخص کند. مقام معظم رهبری در اسناد بالادستی این نکات را متذکر شده است. اما مشکل اینجاست که ما سند اجرائی نداریم». نماینده ساری که در آغاز مسیر مجلس یازدهم قرار دارد، اضافه می‌کند: «ما هم در چارچوب قانون اساسی هر اقدامی بتوانیم انجام می‌دهیم تا وزارت ارشاد مقید شود برنامه راهبردی خود را در این حوزه ارائه دهد. حوزه بیمه خبرنگاران، امنیت مالی آنها و موضوعات این‌چینی را ان‌شاءالله در کمیسیون اجتماعی پیگیری می‌کنیم».  باید دید پس از این تذکر، پیش از رسیدن به حقوق ایدئال که همه حداقل در مقام سخن بر سر آن اتفاق‌نظر دارند، امکان حضور روزنامه‌ها در مجلس فراهم خواهد شد یا نه.