طیبه سیاوشی: امیدی به رفع فیلترینگ نداریم/ فیلتر گوگل و اپ‌استور احمقانه بود

به گزارش سایت خبری مدارا؛ فرازدیلی نوشت: یک سال و پنج‌ ماهی که از فعالیت دولت سیزدهم گذشته، آنقدر پرحادثه بوده که وقوع هر رخداد، مجال تحلیل ابعاد رخداد پیشین را از مخاطب می‌گیرد. مردم، با مشکلات عمیق معیشتی، اجتماعی و سیاسی گلاویزند و دولت ابراهیم رئیسی، درست مثل روزهای پیش از انتخابات، درگیر نطق و صدور وعده‌های رنگارنگ است. دستور اخیر رییس جمهوری به دبیر شورای عالی فضای مجازی برای «بازنگری در سیاست‌های مسدودسازی فضای مجازی»‌ نیز، با توجه سنجش امکانات و اراده دولت، بیشتر به وعده می‌ماند تا دستور!

حالا یک وعده به وعده‌های عملی‌نشده‌ی دولت اضافه شده و برخی رسانه‌ها، با نگاهی مثبت، دست‌کم این یک وعده را قابل تحقق می‌دانند. چقدر باید به چنین اتفاقی امیدوار بود؟ رئیسی در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری، احتمال فیلترینگ فضای مجازی در دولتش را اتهامی عنوان کرد که رقبا در راستای منافع‌شان به او وارد کرده‌اند. حالا که کمتر از دو سال از ورودش به پاستور گذشته، اینستاگرام و واتس‌اپ فیلتر شده‌اند و گلایه‌ها از سرعت اینترنت ثابت و همراه، تمامی ندارد.

با همه این تفاسیر، دستور رییس دولت سیزدهم برای بازنگری در سیاست‌های فیلترینگ، چقدر قابل عملی‌شدن است؟ اساسا اراده دولتی که سختگیرانه‌ترین سیاست‌های مسدودسازی فضای مجازی در زمان زمام‌داری‌اش اعمال شده، برای اصلاح همان سیاست‌ها چقدر قابل تصور است؟ روزنامه اینترنتی فراز در این باره با «طیبه سیاوشی»، فعال سیاسی و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس دهم گفت‌وگو کرده است.

سیاوشی با اشاره به صحبت‌های دیروز معاون اول رییس جمهوری در صحن غیرعلنی مجلس گفت: «صحبت‌هایی که ایشان در مورد مباحث اقتصادی کرده بودند بسیار ناامیدکننده بود. تعبیر آقای بیگی، نماینده مردم در مجلس از این صحبت‌ها این بود که همینی که هست! بحث این است که خیلی نمی‌توان به سیاست‌های این دولت امیدوار بود. چیزی که مردم را امیدوار کند و چشم‌انداز روشنی برای زندگی در این کشور به آن‌ها بدهد، در این دولت به دست نیامده‌است. بحث تورم، بالا رفتن قیمت ارز و مسایل این چنینی، در این مدتی که از فعالیت دولت سیزدهم گذشته، برای مردم ناامیدکننده بوده است. اگر آقای رییسی به دنبال بقای دولت‌شان هستند و اگر می‌خواهند فضای عمومی جامعه را، حداقل به نفع حاکمیت یا دولت خودشان بهبود ببخشند،‌ باید تلاش بیشتری در مساله رفع فیلترینگ داشته باشند».

او در ادامه گفت: «این‌ها پیش از اعتراضات شهریورماه نیز مسایلی مثل صیانت از فضای مجازی را به شدت پیگیری می‌کردند. حتی مجلس نیز از این مساله کوتاه نمی‌آمد. در مقابل هجمه عظیم مردم و کاربران فضای مجازی که علیه طرح صیانت به وجود آمد، کمی عقب‌نشینی کردند اما در پستوی نشست‌ها و جلسات‌شان این امر را پیش بردند. اعتراضات بهانه و دست‌آویزی شد تا فیلترینگ اینستاگرام را پیاده کنند. فیلترینگ حتی در جاهای بسیار بی دلیلی اعمال شد که فکرش را هم نمی‌کردیم. فضاهایی در بستر گوگل و اپ‌استور فیلتر شدند که خیلی عجیب و احمقانه بود و این سوال را ایجاد می‌کرد که اعمال فیلترینگ روی چنین ابزارهایی اساسا چه دلیلی دارد؟»

این فعال سیاسی با اشاره به رویکرد دولت در محدود کردن فضای گفت‌وگوی مردم گفت: «در جایی، محدوده را آنقدر تنگ کردند که این فضا به هیچ‌وجه برای مردم قابل دسترس نباشد. می‌خواهم بگویم که رویکرد این‌ها، رویکردی تنگ‌نظرانه و در راستای محدود کردن بستر مفاهمه و گفت‌وگو است. یعنی فضاهایی را مردم می‌توانند یک گفت‌وگوی حداقلی با یکدیگر داشته باشند فیلتر می‌کنند و توجیه‌شان این است که می‌خواهند یک بستر ملی برای آن ایجاد کنند! در حالی که تجربه مردم در استفاده از پلتفرم‌های بومی ناخوشایند بوده است. یعنی استانداردهای حداقلی نیز در آن‌ها رعایت نشده است. اگر پلتفرم‌های بین ‌المللی، به جای محدودیت، مدیریت می‌شد مردم می‌توانستند به راحتی از آن‌ها استفاده کنند».

«طیبه سیاوشی»‌ در تفسیر دستور اخیر رییس جمهوری به دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: «دستور آقای رییسی به دبیر شورای عالی فضای مجازی، از آن‌جا که رییس دولت هستند و وزرای ایشان در این شورا حق رأی دارند، شاید نشان‌گر این امر باشد که می‌‌خواهند سیاست‌های دولت را در این شورا به اجرا دربیاورند. در شورای عالی فضای مجازی، متشکل از ۶ وزیر، یک معاون وزیر و نمایندگانی از دستگاه‌های دیگر است. یادمان است که وزیر ارتباطات دولت پیشین، در مورد محدودیت‌ اینترنت در آبان ۹۸ گفتند که فقط یک رأی داشتند و آن‌هم در مخالفت با آن بود. اما محدودیت اینترنت در آبان ۹۸ نیز به شدت امروز اعمال نشد. دستور اخیر رییس جمهوری، شاید در راستای این باشد که دستگاه‌های وابسته به دولت از ایشان تبعیت کنند اما به هر حال دستگاه‌های دیگری در شورا حضور دارند که ممکن است با رفع محدودیت‌ها مخالف باشند و یا با دولت همراهی کنند. قرار بر این بود که در همراهی با یکدیگر، به مملکت سامان بدهند اما نمی‌دانم چرا در همراهی با یکدیگر مملکت را خراب‌تر کردند».

نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در ادامه چنین گفت: «این آقایان به مسایلی که به منافع و مصالح مردم گره خورده، ابعاد امنیتی می‌دهند. اگر امیدوار باشیم که تمرکز دولت روی منافع مردم است، باید این مورد را در نظر بگیرند که فضای مجازی الان تنها یک ابزار گفت‌وگو در بستر  عمومی جامعه نیست؛ بلکه ابزاری است که به شدت کاربردی شده و بخش مهمی از زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم را تشکیل می‌دهد. توجه به این حوزه می‌تواند منافع مردم را تا حدودی تضمین کند. دستگاه‌هایی که به این راحتی اینترنت را قطع یا فیلتر می‌کنند می‌توانند برای فعالیت اقتصادی مردم در پلتفرم‌های بین‌المللی، تامین امنیت فضای مجازی را بر عهده بگیرند. در مجلس دهم، طرفداران طرح ساماندهی فضای مجازی، در دفاع از اینترنت ملی و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، تجربه اینترنت ملی در چین و کره جنوبی را مثال می‌زدند. ما به عنوان مخالف، معتقد بودیم هر زمان توسعه اقتصادی و وضعیت رفاهی مردم به اندازه این دو کشور شد، بهتر است در مورد اینترنت ملی و بستن سایر فضاها حرف بزنند. گرچه با توجه به آنچه در اعتراضات اخیر دیدیم، توسعه سیاسی و آزادی بیان هدف اولیه مردم بود».

او با اشاره به وضعیت دسترسی آزاد به فضای مجازی در کشورهای دیگر گفت: «همه می‌دانیم که شعار انقلاب فرانسه آزادی، برابری و برادری بود. این شعار بعدها به آزادی،‌ برابری و حق دسترسی به اطلاعات تبدیل شد. البته این شعار در زبان فرانسه آهنگین است. شعار انقلاب فرانسه بسیار همه‌گیر شد و در جهان مد نظر قرار گرفت. حتی قانون اساسی ما نیز تا حدودی، برگرفته از آن است. جالب است که این شعار تغییر کرده و حق دسترسی به اطلاعات در آن گنجانده شده است. در حالی که ما متاسفانه هر روز بیشتر از روز قبل، از این حق محروم می‌شویم».

سیاوشی در پایان، با اشاره به اتفاقاتی که در ماه‌های اخیر برای اکوسیستم استارت‌آپی کشور افتاده گفت: «برداشتن فیلترینگ از روی فضاهایی مثل اینستاگرام که دسترسی به آن برای مردم بسیار اهمیت دارد، می‌تواند گام مهمی باشد. فیلترینگ، حالا برای عده زیادی به محل درآمد تبدیل شده است. آقای آذری جهرمی هم اشاره کردند که اندازه بازار فیلترشکن‌های پولی در ایران ۱۶هزار میلیارد تومان در سال است. بسیار دور از نظر است که سیاست‌های دولت به رفع فیلترینگ نزدیک باشد. حداقل با توجه به عملکردی که دولت تا امروز داشته، فکر نمی‌کنم این اتفاق بیفتد. امروز علاوه بر مهاجرت‌های فردی، بحث مهاجرت استارتاپ‌ها و مهاجرت دسته‌جمعی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز پیش آمده است. امسال، سال تولید دانش‌بنیان نام گرفته بود اما متاسفانه با فضایی که پیش آمد، این فضا از دست رفت. محدودیت‌ها تنگ‌تر و تنگ‌تر شد. حتی افرادی که صرفا فعال این حوزه بودند، درگیر مسایل سیاسی و دستگیری‌ها شدند. این اتفاق، در تسریع مهاجرت‌ها و از بین بردن چشم‌انداز مثبت برای بهبود شرایط، تاثیر به سزایی داشت. پدیده مهاجرت معکوس که دولت اخیرا روی آن مانور می‌دهد پیشکش، توجه کنند که همین منابع انسانی باقی‌مانده از بین نرود».