نتیجه انتصابات فامیلی-رفاقتی

به گزارش مدارا،یکی از وعده‌های انتخاباتی رئیسی ، «شایسته‌سالاری» در انتصابات بود اما هنوز چند ماه  از آغاز به کار دولت سیزدهم نگذشته بود که انتشار خبرهای حاکی از انتصابات فامیلی / رفاقتی در قوه مجریه نیز شروع شد و به علت پرشمار بودن خبرها و تداوم آن موردتوجه افکارعمومی قرار گرفت و حساسیت مردم و کارشناسان را برانگیخت و حتی در مجلس یازدهم همسو با دولت نیز ۳۶ نماینده در تذکری کتبی از انتصاب‌های فامیلی انتقاد کردند.   

باوجود فشار رسانه‌ها و افکار عمومی این روند همچنان ادامه دارد و کمتر روزی است که خبری درباره انتصاب‌های فامیلی / رفاقتی تازه ای ، رسانه‌ای نشود . ریشه این انتصاب‌ها چیست؟ آیا به گفته رئیسی ،«عملیات روانی»منتقدان است یا واقعیتی که از مرحله انکار گذشته است؟ .  این موضوع گفت‌وگوی ما با چند فعال سیاسی است که باهم می‌خوانیم :

فاضل میبدی ، فعال سیاسی : فامیل سالاری یاور فسادسالاری است

حجت‌الاسلام محمدتقی فاضل میبدی با بیان اینکه چنانچه در جامعه مدنی دموکراسی به معنای واقعی فعال نباشد پا گرفتن و نهادینه شدن شایسته‌سالاری بسیار سخت است ،  ادامه داد :در چنین جامعه‌ای اغلب وزرایی که در رأس کار قرار می‌گیرند ، سعی می‌کنند  فامیل‌های خود را روی کار بیاورد . این مسئله تازه‌ای نیست و از قبل هم ‌چنین بوده است .

وی با یادآوری وعده انتخاباتی  رئیسی در مورد نداشتن انتصابات فامیلی ادامه داد:  رئیسی نتوانسته یا نخواسته یا نشده که به وعده خود عمل کند . البته حتی اگر خود رئیس دولت هم بخواهد قطار انتصابات فامیلی را متوقف کند، موفق نخواهد شد زیرا این پدیده علت‌های بسیاری دارد که کنترل آن را از عهده رئیس‌جمهور نیز خارج می‌کند اما انکار واقعیت انتصابات فامیلی هم پسندیده و قابل دفاع نیست.  

میبدی با بیان اینکه در جامعه ما برانداختن دو چیز کار سختی است یکی فساد اداری که ساختاری شده و دوم مسئله فامیل سالاری که آن‌هم ساختاری شده ،  افزود: حالا چه کسی می‌خواهد بیاید و با این دو پدیده تلخ مبارزه کند ؟من نمی‌دانم.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب ادامه داد : تا زمانی که مسئله دموکراسی به معنای واقعی،  مشق حاکمان سیاسی کشورمان نباشد،  این دو پدیده تلخ هم وجود خواهند داشت . انتخابات بسیار آزاد و شفافیت بسیار خوب  ،حلال این مشکلات بنیان برافکن است.

او  گفت : فامیل سالاری یاور و همدست  فساد سالاری است .کسی بخیل نیست که کسی از فامیل خودش آدم کاردان و خوبی را بیاورد و بگذارد ولی خطر اینجاست که فردی را بیاورد که متخصص نباشد و بخواهد ثروتی به هم بزند و فسادی ایجاد کند که این خطرناک است . در کدام جامعه آمار  اختلاس مانند ایران بالاست ؟ چرا؟  چون کسی که مثلاً،  رئیس بانک  شده ، سعی می‌کند معاون خود را از فامیل خودش ، مثلاً دامادش منصوب کند تا درنهایت پنهان‌کاری مشغول اختلاس شوند و  خبری بیرون درز نکند.

فاضل میبدی با تأکید بر اینکه رسانه‌ها و خبرنگاران باید حواسشان باشد که در این شبکه‌های فامیلی / رفاقتی ، کلاً فساد درونی وجود خواهد داشت افزود:چون به‌هرحال می‌خواهد پرونده‌ای در کار نباشد و شفافیت وجود نداشته باشد و طبیعتاً فساد هم به وجود می‌آید . نتیجه فامیل سالاری در جامعه می‌شود فساد سالاری .در جامعه ما این موضوع سیستماتیک شده و کی حل می‌شود را فقط خدا می‌داند .

وی در مورد گفته رئیسی در مورد جنگ روانی نیز گفت :من نمی‌خواهم روی شخص خاصی انگشت اتهام بگذارم و بگویم این اتفاق افتاده ،من می‌خواهم بگویم این اتفاق دارد می‌افتد .چراکه کنترل  بدنه دولت از دست رئیس دولت خارج شده است ، شاید  هم اطلاعات و گزارش‌های غلط به ایشان می‌دهند.

اعظمی ساردویی ، نماینده مجلس : مستندات زیادی از انتصابات فامیلی منتشر شده است

 ذبیح‌الله اعظمی ساردویی با بیان اینکه انتصابات فامیلی / رفاقتی وجود دارد  و بدون شک بازهم خواهد بود ،رسانه‌ها را موظف دانست تا مستندات این انتصابات را پس از راستی آزمایی ، منتشر و اطلاع‌رسانی کنند.  

این عضو کمیسیون کشاورزی ادامه داد: نمی‌خواهم در مقابل رئیس‌جمهور بایستم ولی این انتصابات اتفاق افتاده و  مستندات بسیاری از آن هم منتشر شده است.

اعظمی ساردویی با بیان اینکه از همان ابتدای دولت در وزارتخانه‌ها، استانداری‌ها و سازمان‌ها و ادارات  مختلف ، کم‌وبیش ، شاهد انتصابات فامیلی / رفاقتی بوده‌ایم ، تأکید کرد : کسی نمی‌تواند واقعیت وجود این انتصابات را انکار کند.

نجف زاده ، نماینده محلس : دولت باید پاسخگوی اعتراض ها و انتقادها باشد

عادل نجف زاده ، عضو کمسیون عمران  مجلس نیز تأکید کرد :  انتظار ما از دولت سیزدهم ، توجه به برنامه رئیسی در زمینه  عدالت ورزی در تمام حوزه‌های توسعه‌ای است و توسعه‌ای اتفاق نخواهد افتاد مگر اینکه ما کار را به کاردان بسپاریم.

او ادامه داد: درباره انتصابات فامیلی / رفاقتی باید دو بحث را از یکدیگر تفکیک کرد تا بتوان به نتیجه مطلوب رسید.  

نجف زاده توضیح داد: نخست اینکه در چارچوب استراتژی استفاده حداکثری از نیروهای فرهیخته کشور ، اگر فردی دارای شایستگی‌های لازم است، صرفاً، به دلیل فامیل با رفیق بودن با مقام یا مسئولی ، کنار گذاشته شود و جامعه از توان و خدمات او بی‌بهره بماند. از این نگاه ، انتصابات فامیلی مغایر شایسته‌سالاری نیست.

نجف زاده تصریح کرد : اما اگر افرادی ، فقط با تکیه بر مناسبات فامیلی / رفاقتی منصوب شوند و با اشغال کردن پست‌ها، کشور را از خدمت‌رسانی بهترین‌ها وبرترین‌ها در پیکره مدیریتی محروم کنند ، این اقدامی است که پیشگیری و مقابله با آن ضروری است.

او  به‌عنوان یک نماینده از دولت خواست تا با کنترل و نظارت مناسب ، مانع از لطمه دیدن شایسته‌سالاری از سوی انتصابات فامیلی / رفاقتی شود و افزود: به صلاحیت و شایستگی برخی  کسانی که الآن در جایگاه‌های مدیریتی کشور نشسته‌اند،  شک و شبهه جدی داریم  و می‌گوییم مبادا گزینه‌هایی بهتر و شایسته‌تر از این افراد هم باشند که  نادیده گرفته ‌شده‌اند.

این نماینده مجلس  درباره ارزیابی رئیسی که انتقادها از انتصابات فامیلی را عملیات روانی خوانده ،   گفت : این انتصابات اتفاق افتاده و از طرف مجلس هم  رصد می‌شود . هدف انتقادها از انتصابات فامیلی هم خدای‌ناکرده ،  تخریب دولت نیست بلکه برای شناسایی و مهار این آفت مدیریتی است که آسیب‌های فراوانی برایی نظام و مردم دارد.

نجف زاده تأکید کرد : دولت باید پاسخگوی اعتراض ها و انتقادها باشد و شفاف‌سازی کند . اگر ادعا می‌شود فلان انتصاب فامیلی / رفاقتی بوده ، بررسی کند و اگر انتصابی فقط براساس نسبت فامیلی و بدون داشتن تحصیل و تجربه کافی و مرتبط انجام شده ،آن را منتفی کند و اگر انتصاب براساس شایسته‌سالاری بوده به مردم توضیح مستند دهد و اگر هم انتصاب فامیلی ادعایی منتقدان ، مبتنی بر شایعه و خلاف واقع است ،  به مردم اعلام کنند.

به گفته او، اگر انتصاب‌های فامیلی / رفاقتی،موردی و مصداقی بررسی و نتیجه اطلاع‌رسانی شود، مردم هم اقناع می‌شوند و حس تخطئه دولت نزد مقامات از میان می‌رود .

قوامی ، فعال سیاسی: اطلاع رسانی و حتی افشاگری انتصابات فامیلی  ، حق رسانه است

ناصر قوامی نماینده دوره ششم ، سخن رئیسی درباره «عملیات روانی دانستن انتقادها از انتصابات فامیلی / رفاقتی را قابل نقد دانست و گفت :  وظیفه رسانه‌ها و انتظار جامعه از آنان این است که تخلفات و کاستی‌ها را در هر حوزه‌ای رصد و به مردم اطلاع‌رسانی کنند و انتصابات فامیلی / رفاقتی هم مشمول همین مأموریت رسانه ها است .

او افزود: خبرنگاران و رسانه‌ها  برای  انجام‌وظیفه و اطلاع‌رسانی حرفه‌ای به مردم ، نه باید تحت‌فشار یا اتهام زنی مقامات قرار بگیرند بلکه بالعکس باید از خبرنگاران و رسانه‌ها  حمایت کرد و همکاری لازم را داشت زیرا نتیجه کار رسانه‌ها ، پالایش نهادهای قدرت و جامعه از فسادها و نابهنجاری‌هاست.

این نماینده ادوار مجلس ادامه داد: سوای اطلاع‌رسانی ، حتی افشاگری در چارچوب قانون و اخلاق حرفه‌ای ، حق رسانه است و مقامات هم اگر خبری کذب یا تحریف شده باشد ، تکذیب می‌کنند یا توضیح می‌دهند و نهایتاً هم مردم  بهترین قاضی در اختلاف رسانه‌ها و مقامات هستند و طبیعی است،  طرح بحث عملیات روانی ، بدون پاسخگویی ، موردپذیرش مردم نیست.

قوامی با اشاره به اینکه فردی که منصوب‌شده اگر شایستگی و تخصص لازم را داشته باشد اشکال ندارد که فامیل باشد ، گفت :  اما باید بررسی  صلاحیت کرد تا  فردی که مثلاً   به استانداری ی فرمانداری  منصوب‌شده آیا شرایط لازم برای تصدی این پست را دارد یا به دلیل فامیل بودن با فلان مقام توانسته حکم مدیریتی مهمی را  بگیرد.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تأکید گرد : انتصاب‌ها را فقط به علت فامیلی / رفاقتی بودن نمی‌توان زیر سؤال بر د . مبنای اصلی باید شایسته‌سالاری باشد و  اینکه فرد شایسته ، فامیل یا رفیق باشد و نباشد ، موضوع فرعی است باید دید فرد منصوب‌شده شایستگی و تخصص لازم در مورد مسئولیت خود دارد یا خیر؟

علیرضا بیگی ، نماینده محلس : اکتفا به انکار کلامی ، گره‌گشا نیست

احمد علیرضا بیگی عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس هم با بیان اینکه دولت منتقدانی در حوزه‌های مختلف و  ازجمله انتصابات فامیلی / رفاقتی دارد که  مستند و غیرمستند، برخی انتصابات را فامیلی می‌داند و معترض هستند،  افزود: راهکار مقابله با این چالش ،  فقط شفافیت و  اطلاع‌رسانی مستند و بهنگام است تا اعتماد مردم به دولت تقویت شود.

او ادامه داد: اگر پاسخگویی و شفاف‌سازی دولت اجرایی شود ، دیگر، کسی چرات نخواهد کرد که دولت را به ناروا ، متهم به انتصاب فامیلی / رفاقتی کند چون می‌داند با شفاف‌سازی بهنگام دولت ، اعتبارش در افکار عمومی تضعیف خواهد شد. اگر کسانی بی‌دلیل اتهاماتی ناروایی را به دولت وارد می‌کنند اعتبارشان در نزد افکار عمومی کاسته شود اما  پاسخگو نبودن به منتقدان و اکتفا به انکار کلامی ، گره‌گشا نیست و نهایتاً ، به زیان دولت و به سود ذینفعان این انتصابات است.

علیرضا بیگی افزود: امروزه ، عصر ارتباطات است و همه اخبار در  فضای مجازیی و جامعه منتشر می‌شود و دولت می‌تواند از فراگیری فضای مجازی به‌عنوان مزیتی برای پاسخگویی درباره انتصابات فامیلی / رفاقتی استفاده کند.

 عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس  تأکید کرد : نظارت از  اختیارات نمایندگان مجلس است و  آنان می‌توانند  موارد تخلف انتصابات فامیلی / رفاقتی در هر وزارتخانه‌ای را شناسایی و  در قالب سؤال از وزیر  یا تحقیق و تفحص ، پیگیری قانونی کنند.

او در مورد آسیب‌های این انتصابات در جامعه نیز گفت : ادعاهایی درست یا غلط  در جامعه  پیرامون رواج انتصابات فامیلی وجود دارد که اگر پاسخ قانع‌کننده و شفاف به این ادعاها داده نشود،  داده نشود بی‌اعتمادی مردم  به دولت را گسترده‌تر و  عمیق‌تر می‌کند.

به گفته این نماینده مجلس یازدهم ، دولت بایستی تلاش کند که سرمایه اعتمادی مردم را افزایش دهد، به‌ویژه آنکه  خود را برای ورود به مرحله دشوار انجام  یک جراحی اقتصادی آماده می‌کند تا مشکلات و ویرانی‌های به‌جامانده از دولت قبلی  را مهار کند و طبیعتاً موفقیت این جراحی اقتصادی ، بیش از هر چیز در گرو  اعتماد مردم به دولت است و بخش مهمی از این اعتماد از طریق انتصاب مدیران خوب یا بد ، می‌تواند تقویت یا تضعیف شود.