مروری بر کارنامه کاری «محمدعلی کشاورز» پدرسالار سینما و تلویزیون ایران

به گزارش سایت خبری مدآرا؛محمدعلی کشاورز یکی دیگر از «پنج تن سینمای ایران» نیز رفت. حالا از آن حلقه دوستان و همکاران قدیمی، فقط علی نصیریان ماند که با شنیدن خبر درگذشت محمدعلی کشاورز با بغض از «یک جهان» خاطرات محمدعلی کشاورز صحبت کند.

سال‌هاست که محمدعلی کشاورز را به همراه علی نصیریان، جمشید مشایخی، داود رشیدی و عزت‌الله انتظامی به عنوان «پنج تن سینمای ایران» می‌شناسند؛ پنج بازیگر مرد تئاتر، سینما و تلویزیون که نام‌شان نه تنها در تاریخ تصویری این کشور ثبت شده که در حافظه تاریخی مردم هم نقش بسته است.

از این جمع اما فقط یک تن باقی مانده است: علی نصیریان. او از امروز تنها بازمانده نسلی است که سینمایی را رقم زدند که آثارشان حتی برای نسل امروز هم راهنما و لذتبخش است.

حالا نصیریان مانده و بغضی که در غم از دست دادن یکی دیگر از اهالی آن روزها توان حرف زدن را از او گرفته است. چنان‌که خبرآنلاین گزارش داده، او در واکنش به درگذشت کشاورز در حالی که به شدت متاثر شده، با بغض گفته است: «کشاورز یک جهان خاطره تئاتری و سینمایی از خود به یادگار گذاشته است.»

نصیریان با بیان اینکه نمی‌تواند سخن بگوید، ادامه داده است: «یک دوست و همراه را از دست داده و به خانواده او و جامعه هنری تسلیت می‌گوید.»

دو ماه پس از جشن تولد ۹۰ سالگی

همین دو ماه قبل بود که تصویری از جشن تولد ۹۰ سالگی محمدعلی کشاورز منتشر شد. او متولد ۲۶ فروردین ۱۳۰۹ در اصفهان بود.

در میان خبرهای مربوط به شیوع کرونا و قرنطینه شدن شهرهای مختلف جهان در سال جاری، صفحه محمدعلی کشاورز در اینستاگرام همزمان با تولد او تصویری از این بازیگر همراه با کیکی که عدد ۹۰ را نشان می‌داد، به همراه متنی منتشر کرد.

او در این متن خطاب به مخاطبانش گفته بود: «عزیزانم یادمان بماند که این بلای همه‌گیر چه به ما می‌آموزد؟ این شرایط سخت تلنگری است برای تمام انسان‌ها. تمام انسان‌های فراموشکار! برای ما که عزیزترین و زیباترین لحظه‌های زندگی را در کنار خود داریم و قدر نمی‌دانیم. قدر تک‌تک ثانیه‌های حضور عزیزان و دوستان‌مان را بدانیم. زندگی را پاس بداریم.»

حالا تقریباً دو ماه بعد از زمانی که او از پاسداشت زندگی صحبت کرد، حوالی بعدازظهر ۲۵ خرداد از دنیا رفت. کشاورز که از اوایل خردادماه به دلیل عارضه کلیوی در بیمارستانی در تهران بستری شده بود، به گفته آرمان امام‌بخش، از نزدیکان این هنرمند، به دلیل ایست تنفسی ناشی از نارسایی کلیه درگذشت.

امام‌بخش همچنین درباره مراسم تشییع کشاورز گفت: «با توجه به مسائل کرونا واقعاً نمی‌دانیم چه کنیم. ولی اکنون در حال برنامه‌ریزی برای این موضوع هستیم و بعد از صحبت با دختر و نزدیکان ایشان، این موضوع را نیز به اطلاع می‌رسانیم».

همکاری با بزرگان سینما

محمدعلی کشاورز نه تنها در کنار بازیگران بزرگ سینمای ایران بازی کرد بلکه در کارنامه هنری او همکاری با کارگردان مطرحی همچون ابراهیم گلستان در «خشت و آینه»، ناصر تقوایی در «صادق‌کرده» و «دایی‌جان ناپلئون»، بهرام بیضایی در «رگبار»، داریوش مهرجویی در «آقای هالو»، علی حاتمی در «مادر»، «کمال الملک»، «هزار دستان»، عباس کیارستمی در «زیر درختان زیتون» و.. دیده می‌شود.

کشاورز که در حدود ۵۰ فیلم سینمایی، بیش از ۳۰ سریال تلویزیونی و چندین تئاتر و تله‌تئاتر بازی کرد، نقش‌های ماندگاری را هم در تلویزیون بر جای گذاشت که از آن جمله می‌توان از مجموعه‌های تلویزیونی «دایی‌جان ناپلئون»، «آتش بدون دود»، «هزاردستان»، «سربداران»، «افسانه سلطان و شبان»، «پدرسالار» و «گرگ‌ها» یاد کرد.

هنوز هم در میان نسلی که در آن سال‌ها به تماشای جعبه جادو می‌نشستند، شخصیت‌هایی مانند شعبان استخوانی، خواجه قشیری، خوابگزار اعظم و اسدالله خان که کشاورز به آنها جان داد، زنده مانده است.

از اصفهان تا تهران

کشاورز بعد از گرفتن دیپلم از اصفهان به تهران آمد و بعد از کنکور به هنرستان هنرپیشگی رفت تا دوره سه ساله را بگذراند و بعد از آن هم در یک دوره آموزشی در اداره هنرهای دراماتیک شرکت کرد.

او در خاطرات همان دوران به علی نصیریان اشاره کرده و می‌گوید که به همراه نصیریان، شنگله، کرامت، والی و خسروی در این کلاس‌ها حضور داشته است.

کشاورز از سال ۱۳۲۷ با نمایش «هیاهوی بسیار برای هیچ» فعالیت بازیگریش را آغاز کرد و در سال ۴۳ با فیلم «شب قوزی» وارد سینما شد.

همکاری با یکی از چهره‌های سینمای جهان

کشاورز همچنین در مرور خاطراتش از همکاری با آنتونی کوئین در فیلم «کاروان‌ها» به ایسنا گفته است: «کار من بیشتر با آنتونی کوئین بود. او نقاش خیلی خوبی بود و شطرنج را هم فوق‌العاده بازی می‌کرد. موزیک را خیلی خوب می‌دانست و بسیار خوب می‌خواند و در مجموع آدم باشعور و باسوادی بود. گفت‌وگوهایی که با هم می‌کردیم برایم جالب بود که می‌گفت آرزو دارم یک بار روی صحنه تئاتر بروم و وقتی فهمید من هنرپیشه تئاتر هستم گلایه کرد که چرا زودتر نگفته‌ام.»

پرافتخار اما بدون جایزه

کشاورز با وجود سابقه درخشانش در تئاتر به خصوص تئاتر سنگلج بعد از انقلاب تئاتر تا جا برای جوان‌ترها باز شود کار نکرد. او با وجود آنکه دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر نیز بود، تنها برای بازی در فیلم «مادر» ساخته علی حاتمی نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد که سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد آن سال به خسرو شکیبایی برای فیلم «هامون» رسید.