روزنامه شرق در یادداشتی مینویسد: به نظر میآید سردرگمی و تشویش سیاسی و اجتماعی امروز به دلیل شکست طبقه متوسط در پیشبرد پروژهای است که دستکم از ۲۵ سال قبل قرار بود پاسخگوی مسائل متعدد کشور باشد. خرد جمعی طبقه متوسط از سال ۱۳۷۶ بیاعتنا به ابزارهای پرشور در جعبهابزار تحولخواهی غیرلیبرال -انواع پروژههای براندازانه امتناعی شجاعانه نسبت به هرگونه تغییرات شدید اجتماعی نشان میداد و خواستار مجموعهای بدیع از روشهای مسالمتآمیز سیاسی، نهادی، اقتصادی و فرهنگی اجتماعی برای پیشروی تدریجی بود. اصرار طبقه متوسط بر دولتسازی در واقع دیواری قدرتمند مقابل هر پروژهای بود که میخواست بر شانه هراسها و بیمهای اجتماعی نوعی از سیاست بنا کند که زمین را برای رواج گفتمانهای یکسرهکننده، اصولگرایانه، صوری با ابزارهای غیرنرم هموار میکند.
درواقع طبقه متوسط با خلق پروژه سیاسی اصلاحات به نیرویی تعیینکننده بدل شد که میکوشید اولا بین چرخدندههای شماری از سیاستهای ایدئولوژیک گیر کند و سدی شود در برابر سرریز پیامدهای سیاسیای که آسیب نظم اجتماعی را تسریع میکردند و دوم مقابل نیروهای اپوزیسیون خارج از کشور میایستاد که کوشش میکردند برای پایانبخشیدن به این دست سیاستهای ایدئولوژیک، ایدئولوژیهای دیگری ترسیم کنند که میتوانست به همان اندازه -یا بیشتر- آسیبزا باشد.
در تمام انتخاباتهای پرشور تاریخ جمهوری اسلامی پس از پایان جنگ (۱۳۷۶، ۱۳۸۰، ۱۳۸۸، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶) رؤیای ساخت چنین دولتی آحاد ملت را پای صندوقهای رأی کشانده است. اصلا دولت رؤیاییترین دریافت مدرن جامعه ما از امر سیاسی بوده است. بیاندازه برای آن احترام قائل بوده و بیاندازه به سازوکار اصلی که منجر به تشکیل یک دولت مدرن میشود، وفادار بوده است: انتخابات. جامعه همواره درسهایش را از تجربههای انتخاباتی خود گرفته و به شکلی بیامان سعی کرده هرگز از گفتوگوهای دموکراتیک و کثرتگرایانه برای بهبود و بازتنظیم رفتارهای انتخاباتی خود دست نکشد. آنجا که لازم بود سخاوتمندانه خود را به خاطر ساخت دوقطبی غیرضروری و مبتنی بر هیجانات در انتخابات مجلس ششم علیه مرحوم هاشمیرفسنجانی نقد کرده است و جایی دیگر برای وفادار نشاندادن خود به صندوق، پیروزی شدیدا متزلزل محمود احمدینژاد در دور نخست انتخابات سال ۸۴ را پذیرفت، در سال ۹۲ با رجوع دوباره به صندوق رأی بر این واقعیت تأکید کرد که اول و آخر خواستههای سال ۸۸ بر سر آن بود که نهاد انتخابات دچار آفت نشود.