شرب خمر چیست و چه مجازاتی دارد؟

شرب خمر یا مصرف مشروبات الکلی در بسیاری از نظام‌های حقوقی و دینی به‌عنوان یک جرم شناخته می‌شود. در قوانین اسلامی، این عمل نه تنها به‌عنوان یک فعل حرام محسوب می‌شود، بلکه مجازات‌های مشخصی نیز برای آن در نظر گرفته شده است. ما دراین نوشتار به بررسی مفاهیم مرتبط با شرب خمر، نحوه اعمال مجازات برای این عمل درقانون مجازات اسلامی ، و همچنین تفاوت‌های آن برای مسلمانان و غیرمسلمانان خواهیم پرداخت.

شرب خمر چیست؟

شرب خمر به معنای مصرف هر ماده‌ای است که موجب مستی می‌شود. این ماده‌ها ممکن است به‌صورت مایع (مثل مشروبات الکلی) یا حتی به‌صورت مواد تزریقی و تدخینی باشند که موجب اختلال در تفکر و عقل فرد می‌شوند. از آنجایی که مصرف این مواد توانایی تصمیم‌گیری فرد را از بین می‌برد، در دین اسلام این عمل به‌عنوان جرم شناخته می‌شود.

قانون شرب خمر را صرف‌نظر از مقدار مصرف (کم یا زیاد) جرم می‌داند. حتی اگر فرد مست نشود یا مشروب با مواد دیگری مخلوط باشد، تا زمانی که خاصیت مسکر بودن ماده از بین نرفته باشد، مصرف آن موجب مجازات خواهد شد.

وکیل شرب خمر موسسه حقوقی دادپایا بیان می‌کند که ؛ جرم شرب خمر به معنای نوشیدن مشروبات الکلی است که در بسیاری از ادیان و قوانین بشری ممنوع و جرم محسوب می‌شود. در اسلام نیز شرب خمر حرام و دارای مجازات شرعی است.

مسکر چیست؟

مسکر به هر ماده‌ای گفته می‌شود که باعث مستی و از بین رفتن قدرت فکر و هوشیاری می‌شود. این مواد می‌توانند جامد یا مایع باشند و وقتی مصرف شوند، حالت طبیعی ذهن را تغییر داده و باعث می‌شوند فرد نتواند درست فکر کند یا تصمیم بگیرد. به طور ساده، هر چیزی که عقل را مختل کند و باعث ایجاد حالتی غیرعادی در رفتار و ذهن شود، مسکر محسوب می‌شود.مهم این است که این مواد فرد را به حالتی می‌برند که نمی‌تواند درست فکر کند یا تصمیم بگیرد.

سکر چه حالتی دارد؟

سکر حالتی است که فرد توانایی درست فکر کردن یا تصمیم گرفتن را از دست می‌دهد. در این وضعیت، عقل فرد ضعیف می‌شود یا کاملاً از کار می‌افتد و ممکن است رفتارهایی غیرعادی و بی‌منطق از خود نشان دهد. شدت سکر می‌تواند متفاوت باشد؛ گاهی فقط کمی تفکر و تصمیم‌گیری مختل می‌شود و گاهی فرد کاملاً کنترل خود را از دست می‌دهد.

مهم‌ترین معیار برای اینکه یک ماده مسکر باشد این است که مصرف آن باعث ایجاد حالت سکر در فرد شود. یعنی اگر ماده‌ای چنین اثری داشته باشد، حتی اگر مقدار کمی از آن مصرف شود یا به روش‌های غیرمعمول مثل تزریق یا دود کردن استفاده شود، باز هم به عنوان مسکر شناخته می‌شود و تحت قوانین مربوط به مسکرات قرار می‌گیرد.

شرب خمر در قانون مجازات اسلامی  

شرب خمر به‌عنوان یک جرم در قانون شناخته می‌شود و هدف از مجازات آن، جلوگیری از تکرار جرم و اصلاح فردی است که آن را انجام داده است. این مجازات باید طبق اصول خاصی انجام شود، مثل اینکه فرد باید از مستی خارج شده باشد و اجرای حکم با عدالت همراه باشد.

 این قانون، تفاوتی بین مقدار کم یا زیاد ماده مصرفی و اینکه فرد مست شده باشد یا نه وجود ندارد. مهم‌ترین نکته این است که اگر ماده مصرفی خاصیت مست‌کنندگی خود را حفظ کند، فرد باید مجازات شود حتی اگر مشروب با مواد دیگر مخلوط شده باشد، اگر هنوز خاصیت مست‌کنندگی داشته باشد، مجازات اجرا خواهد شد.

حکم و مجازات شرب خمر

شرب خمر یا مصرف مشروبات الکلی در نظام حقوقی ایران یک جرم حدی محسوب می‌شود و در قوانین کیفری برای آن مجازات مشخصی تعیین شده است. این جرم شامل مصرف هر ماده‌ای است که خاصیت مست‌کنندگی داشته باشد، اعم از مایع یا جامد، و مهم نیست که مصرف آن باعث مستی شود یا خیر.

مجازات شرب خمر برای افراد مسلمان چیست؟

بر اساس قانون مجازات اسلامی، مصرف مشروبات الکلی برای مسلمانان مجازات خاصی دارد. فرد مسلمان که مشروب بنوشد، به ۸۰ ضربه شلاق محکوم می‌شود. این مجازات به‌صورت قطعی برای مسلمانان تعیین شده است، حتی اگر مصرف کننده مست نشود یا مقدار کمی از آن مصرف کند.

مجازات شرب خمر برای پیروان سایر ادیان چیست؟

در مورد غیرمسلمانان، وضعیت متفاوت است. در صورتی که مصرف مشروب در دین آن‌ها حرام نباشد و به‌صورت پنهانی انجام گیرد، مجازاتی برای آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود. اما اگر فرد غیرمسلمان علناً در مکان‌های عمومی مشروب بنوشد، طبق قانون، باید به مجازات حدی محکوم شود. اگر فرد غیرمسلمان در حال مستی در مکان‌های عمومی دیده شود، به‌دلیل تظاهر به انجام عمل حرام، مجازات تعزیری نیز برای او در نظر گرفته می‌شود.

اما اگر این فرد به‌طور آشکار مشروب بنوشد، طبق ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی، به مجازات حد شرب خمر محکوم خواهد شد.

علاوه بر این، طبق اصل ۱۳ قانون اساسی، ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی به‌عنوان اقلیت‌های دینی شناخته می‌شوند و در انجام مراسم دینی خود آزاد هستند و بر اساس دین خود عمل می‌کنند. با این حال، اگر فردی غیرمسلمان در حال مستی در مکان‌های عمومی یا معابر ظاهر شود، حتی اگر به‌طور علنی مشروب ننوشد، از آنجا که این عمل به‌عنوان تظاهر به فعل حرام شناخته می‌شود، به مجازات تعزیری محکوم خواهد شد. این موضوع در تبصره ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی نیز آمده است که در صورت تظاهر به مستی در اماکن عمومی، مجازات‌هایی برای فرد در نظر گرفته می‌شود.

در نتیجه، مجازات شرب خمر برای پیروان سایر ادیان بسته به نوع و شدت عمل آنها و چگونگی انجام این عمل، می‌تواند متفاوت باشد.

مجازات شرب خمر در انظار و اماکن عمومی   

طبق قانون مجازات اسلامی، نوشیدن مشروبات الکلی نه تنها جرم است، بلکه اگر این کار در مکان‌های عمومی یا در معرض دید دیگران انجام شود، مجازات سخت‌تری برای آن در نظر گرفته می‌شود. در این حالت، فرد علاوه بر مجازات شرعی برای شرب خمر، مجازات دیگری به نام تعزیر هم دریافت می‌کند.

اگر فردی علاوه بر مصرف مشروبات الکلی، این کار را به‌طور آشکار و در انظار عمومی انجام دهد، به‌خاطر تظاهر به یک عمل حرام، تحت مجازات تعزیری قرار می‌گیرد:

1. طبق ماده ۸۳۵ قانون مجازات اسلامی، فردی که علناً در مکان‌های عمومی عملی حرام انجام دهد، ممکن است به حبس از ۱۰ روز تا ۲ ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری محکوم شود.
2. همچنین طبق ماده ۷۰۱، اگر فردی در این مکان‌ها مشروب بنوشد، علاوه بر ۸۰ ضربه شلاق شرعی، ممکن است به حبس تعزیری از ۲ تا ۶ ماه هم محکوم شود.

 این قوانین برای حفظ نظم اجتماعی و جلوگیری از گسترش رفتارهای نادرست در مکان‌های عمومی وضع شده‌اند و هدف آنها اصلاح رفتار فرد مجرم است.

جمع بندی

در این مطلب، به بررسی مفهوم شرب خمر و مسکر بودن مواد پرداختیم و توضیح دادیم که شرب خمر به مصرف هر نوع ماده مست‌کننده اطلاق می‌شود، اعم از نوشیدنی‌های الکلی، مواد تزریقی یا تدخینی. همچنین، به توضیح درباره‌ی سکر و حالت‌های مختلف آن پرداختیم که شامل از دست دادن توانایی تفکر و تصمیم‌گیری است. در ادامه، به قوانین مربوط به شرب خمر در قانون مجازات اسلامی اشاره کردیم، که برای مسلمانان مجازات ۸۰ ضربه شلاق را در پی دارد و برای غیرمسلمانان نیز در صورت تظاهر به شرب خمر در اماکن عمومی مجازات‌هایی در نظر گرفته شده است.