به گزارش سایت خبری مدارا: دیدبان نوشت: از یکم آذرماه امسال که شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی قطعنامه جدیدی را علیه برنامه هستهای کشورمان تصویب کرد، حدود دو ماه است که دور جدید مذاکرات بین ایران و اروپا درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی در سطح معاونان وزارت خارجه آغاز شده و طرفین تا کنون در دو نوبت در ژنو (شهری در سوئیس) با یکدیگر گفتوگو کردهاند. برخی تحلیلگران، این مذاکرات را بهنوعی تلاش ایران برای جلوگیری از فعالسازی مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان ارزیابی میکنند؛ مکانسیمی که در توافق برجام پیشبینی شده بود و میتواند موجب بازگشت تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران شود.
همچنین در روزهای اخیر، پالسهای گوناگونی توسط مسئولان ارشد دولت چهاردهم درباره احتمال شروع مذاکرات تازهای بین ایران و آمریکا مطرح شده است. از جمله این که مسعود پزشکیان، رئیسجمهور اخیرا در مصاحبه با شبکه NBC آمریکا در پاسخ به سوال مجری درباره این که آیا ایران حاضر است با دولت جدید آمریکا به ریاست جمهوری ترامپ، مذاکرات مستقیمی انجام دهد یا خیر، خاطرنشان کرد که «مشکل ما با گفتوگو نیست، مشکل ما با پایبندی به تعهداتی است که از نتیجه گفتوگو به دست میآید. ما در گفتوگوهایی که با ۱+۵ انجام دادیم و مدت طولانی هم طول کشید، به همه تعهدات آن پایبند بودیم، ولی متاسفانه این طرف مقابل بود که به این تعهدات پایبند نبود. وقتی به نیویورک رفته بودیم، با اروپاییها گفتوگو کردیم، با خود آمریکاییها هم به طور غیرمستقیم گفتوگو داشتیم، ولی متاسفانه رژیم صهیونیستی با مجموعه اقداماتی که با ترور شهید هنیه شروع کرد، روز به روز این ارتباط و گفتوگو را بهم زد. البته الان گفتوگوی بین ایران با کشورهای اروپایی ادامه دارد.»
برخی تحلیلگران سیاسی این صحبتهای پزشکیان را به اعلام آمادگی ایران برای انجام مذاکره با آمریکا تفسیر کردهاند، حال آن که برخی تحلیلگران نیز تاکید کردهاند که چنین مذاکراتی، تنها در صورت صدور مجوز توسط رهبر انقلاب قابل انجام است و رئیسجمهور نمیتواند بهتنهایی درباره آن تصمیم بگیرد. با این حال، در چند روز گذشته، بعضی اطرافیان پزشکیان پا را فراتر گذاشتهاند و رسما اعلام کردهاند که نظام جمهوری اسلامی آماده مذاکره با ایالات متحده است. از جمله این افراد، علی عبدالعلیزاده، نماینده ویژه رئیسجمهور در اقتصاد دریامحور است که اخیرا در یک سخنرانی گفته است که «مجموعه حاکمیت نظام به این نتیجه رسیده که با آمریکا مذاکره رودررو داشته باشیم.» او همچنین در یک مصاحبه دیگر، تاکید کرده است که «ما آماده مذاکره مستقیم با آمریکا هستیم. شاید دو تاسه ماه بعد از شروع مذاکرات به توافق برسیم. آمریکا میتواند در ایران سرمایهگذاری کند.»
این صحبتها اما در حالی توسط نماینده ویژه پزشکیان که در انتخابات ریاست جمهوری اخیر نیز به عنوان رئیس ستاد انتخاباتی او فعالیت میکرد، مطرح شده است که در هفتههای اخیر، برخی نمایندگان مجلس حتی با مطرح شدن موضوع بررسی مجدد لوایح مرتبط با FATF (گروه ویژه اقدام مالی) در مجمع تشخیص مصلحت نظام مخالفت کردهاند. از جمله این که هفته گذشته ۱۲۰ نماینده مجلس با ارسال نامهای خطاب به آیتالله صادق آملی لاریجانی، رئیس مجمع تاکید کردند که «پذیرش FATF نهتنها هیچ فایدهای ندارد، بلکه مشکلات امنیتی ایجاد میکند؛ زیرا میتواند باعث محدود شدن تبادلات تجاری ایران شود و به اقتصاد ملی ما آسیب وارد کند. انجام این کار همچنین میتواند منجر به شناسایی شرکتها و افراد پوششی که در دور زدن تحریمها نقش دارند و دیگر مراجع حساس و محرمانه ایران توسط دشمنان شود.»
این در حالی است که اخیرا برخی مسئولان دولت از جمله عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و محمد جعفر قائمپناه، معاون اجرایی رئیسجمهور بر لزوم تصویب لوایح مرتبط با FATF برای تسهیل مبادلات تجاری ایران با سایر کشورها تاکید کردهاند. قائمپناه در این باره گفته است که «به طور قطع بخش زیادی از فشارهای ناشی از تحریم پس از پذیرش FATF برطرف خواهد شد. اعتراض حق نمایندگان مجلس شورای اسلامی است، دولت مصرانه پیگیر است و FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح خواهد شد.» معاون اجرایی رئیسجمهور البته در پاسخ به این سوال که دولت تا چه میزان نسبت به تصویب FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام امیدوار است، خاطرنشان کرده که «ارزیابی دقیقی از وضعیت بررسی در مجمع نداریم، اما بر این باور هستیم که قطعا بخش از فشار تحریمها پس از پذیرش FATF برطرف خواهد شد.»
صحبت عبدالعلیزاده درباره اتفاق نظر نظام برای مذاکره مستقیم با آمریکا، دروغ است
در چنین شرایطی از محمدحسن قدیری ابیانه، تحلیلگر سیاست خارجی و دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه پرسیدیم که آیا این احتمال وجود دارد که در آینده نزدیک، مذاکرات جدیدی بین ایران و آمریکا به صورت مستقیم یا در چارچوب ۵+۱ شکل بگیرد یا خیر، که او نیز در گفتوگو با خبرنگار دیدهبان ایران توضیح داد: آقای عبدالعلیزاده در مصاحبه اخیر خود گفته است که اتفاق نظری درباره انجام مذاکره با آمریکا در سطوح عالی کشور وجود دارد، این صحبت قطعا یک دروغ است. هرگونه روابط با آمریکا از جمله انجام شدن یا نشدن مذاکرات، جزو سیاستهای کلان کشور محسوب میشود و این سیاستها تنها زمانی اجرا خواهند شد که رهبر انقلاب با آنها موافقت کنند. در حالی که مقام معظم رهبری به هیچ وجه با مذاکره با آمریکا موافقت نکردهاند و چنین موافقتی از سوی ایشان اعلام نشده است.
سفیر اسبق ایران در کشورهای استرالیا و مکزیک خاطرنشان کرد: توصیه من به مسئولان دولت این است که راه آقای پزشکیان را در کسب رأی اعتماد برای وزرا از مجلس دنبال نکنند که نسبت دروغ به رهبری داد و گفت که رهبر انقلاب با فهرست وزیران پیشنهادی موافقت کردهاند، در صورتی که بعدا مقام معظم رهبری این موضوع را تکذیب کردند. در حال حاضر رهبر انقلاب موافق انجام مذاکره با آمریکا نیستند، زیرا چنین کاری هیچ فایدهای ندارد، چون آمریکا نشان داده است که حتی اگر توافقی را امضا کند، به آن متعهد نیست. البته اروپا هم همین ویژگی را دارد؛ همانطور که آمریکا و اروپا، در برجام هم به تعهدات خود پایبند نبودند؛ به نحوی که نهتنها ترامپ از برجام خارج شد، بلکه حتی اوباما و بایدن هم در زمانی که رئیسجمهور و معاون رئیسجمهور آمریکا بودند، به تعهدات خود عمل نکردند، همانطور که اروپا هم به تعهدات خود پایبند نبود.
هرچقدر هم با اروپا و آمریکا مذاکره کنیم، بازهم مکانسیم ماشه فعال میشود
قدیری ابیانه با تاکید بر این که اعلام آمادگی و اشتیاق نشان دادن برای مذاکره با آمریکا، نوعی نشان دادن موضع ضعف به دشمنان است، عنوان کرد: اخیرا یکی از آقایان اصلاحطلب گفته است که ما باید به FATF بپیوندیم تا آنها راضی شوند که با ما مذاکره کنند؛ گویی ما محتاج مذاکره با آمریکا هستیم! آقایان باید توجه داشته باشند که مذاکره با آمریکا نهتنها هیچ دستاوردی برای ایران نخواهد داشت، بلکه به ضرر ما خواهد بود. برخی مقامات آمریکا اعلام کردهاند که ما نمیتوانیم دستاوردی از جنگ با ایران به دست بیاوریم و به اهداف خود برسیم، اما از طریق مذاکره میتوانیم فشار بر ایران را اضافه کنیم، بدون این که بخواهیم امتیازی بدهیم. این اتفاق را ما در برجام هم مشاهده کردیم، یعنی دیدیم که آمریکاییها برجام را امضا کردند، تعهدات زیادی از ما گرفتند و بابت انجام تعهداتمان نیز از ما ضمانت گرفتند، ولی در مقابل تعدادی وعده نسیه دادند که آنها را هم عملی نکردند.
این تحلیلگر سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که آیا انجام مذاکره با اروپا و آمریکا میتواند جلوی فعال شدن مکانسیم ماشه را بگیرد یا خیر، بیان کرد: تردیدی ندارم که هرچقدر هم با اروپا و آمریکا مذاکره کنیم و به اروپا و آمریکا امتیاز بدهیم، بازهم آنها مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد؛ زیرا غربیها نمیخواهند فرصت استفاده از مکانیسم ماشه را از دست بدهند و حتما تحریمهای سازمان ملل علیه ایران را برمیگردانند. هرچند در حال حاضر که در ظاهر تحریمهای سازمان ملل جاری نیست، اما در عمل این تحریمها اعمال میشود. به عبارت دیگر، از زمان امضای توافق برجام تا امروز، عملا نهتنها هیچیک از تحریمها علیه ایران کاسته نشده است، بلکه تحریمها به طور پیوسته بیشتر هم شده است. در چنین شرایطی، اگر تحریمهای سازمان ملل بازگردد، عملا اتفاق جدیدی نمیافتد و فشار تحریمها علیه ایران بیشتر از امروز نمیشود، چون غربیها تا امروز هر تحریمی را که توانستهاند، علیه ایران وضع کردهاند.
تا زمانی که تحریمهای بانکی آمریکا وجود دارد، پیوستن به FATF هیچ فایدهای ندارد
قدیری ابیانه همچنین در واکنش به صحبتهای برخی اصلاحطلبان و مسئولان دولت مبنی بر این که پیوستن به FATF میتواند منجر به تسهیل مبادلات تجاری ایران با سایر کشورها شود، توضیح داد: پیوستن به FATF و عمل به خواستههای گروه ویژه اقدام مالی، نهتنها منجر به تسهیل مبادلات ایران نمیشود، بلکه تجارت بینالمللی و تبادلات مالی ما با دنیا را سختتر میکند؛ زیرا تا وقتی تحریمها و تهدیدهای آمریکا علیه هر بانکی که بخواهد با ایران کار کند، وجود داشته باشد، هیچ بانکی در جهان حاضر به همکاری با ایران نمیشود. حتی قبل از این که تحریمهای بانکی وضع شود نیز آمریکاییها با تهدیدات خود مانع همکاری بانکهای کشورهای مختلف با ایران میشدند؛ از جمله این که یک بانک فرانسوی که با ما رابطه داشت، بیش از ۷ میلیارد دلار جریمه شد و جریمه خود را هم پرداخت کرد، زیرا نمیخواست ناچار شود که دفاتر خود را در آمریکا ببندد یا از معامله کردن با دلار منع شود.
این دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه ادامه داد: حتی اگر گروه FATF ایران را از لیست سیاه خارج و وارد لیست سفید کند و به کشورهای عضو خود توصیه کند که با ایران، روابط مالی معمولی داشته باشند، تا زمانی که تحریمهای بانکی آمریکا وجود دارد، این کشورها چنین ارتباطاتی را در حوزههای پولی و مالی با ایران برقرار نخواهند کرد. منتها اگر ایران به خواستههای FATF تن دهد، آنها از اطلاعات مالی و بانکی ایران برای جلوگیری از دور زدن تحریمها استفاده خواهند کرد. غربیها چند بار تصریح کردهاند که برای اثرگذاری بیشتر تحریمها بر ایران، نیاز به عمل ایران به خواستههای FATF دارند؛ بنابراین، پیوستن به FATF میتواند امکان جاسوسی گسترده و لحظهای از تبادلات مالی ایران را برای آمریکا و اسرائیل فراهم کند، بدون این که این اقدام، فایده خاصی برای کشورمان داشته باشد.
مسئولان دولت، دل خوش کردهاند که اسرائیل به خروج ایران از لیست سیاه FATF رأی بدهد؟!
قدیری ابیانه با بیان این که برای خروج ایران از لیست سیاه FATF، لازم است که کشورهای عضو این نهاد به اتفاق آرا این موضوع را به تصویب برسانند، اظهار داشت: کشورهایی مثل آمریکا، اسرائیل و انگلیس در کنار عربستان و برخی دیگر از کشورها، عضو گروه ویژه اقدام مالی هستند. واقعا برخی مسئولان دولت ما که گمان میکنند با تصویب FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام، حتما ایران از لیست سیاه FATF خارج خواهد شد، به این دل خوش کردهاند که اسرائیل به خروج ما از لیست سیاه رأی بدهد؟! آیا این آقایان اصلا مسائل جهانی را میشناسند؟! پیوستن ایران به FATF نهتنها هیچ گشایشی ایجاد نمیکند، بلکه مشکلات عدیدهای بیش از شرایط فعلی را بر سر راه تبادلات خارجی ایران قرار خواهد داد.
وی تصریح کرد: در صورت پیوستن ایران به خواستههای FATF، دشمن حتما از اطلاعات مالی و بانکی ما علیه خودمان استفاده خواهد کرد. این کار مثل آن است که در جنگ باشیم، ولی تمام اطلاعات مربوط به نوع سلاحها و محلهای انبار مهماتمان را به دشمن اطلاع دهیم. برخی آقایان توقع دارند که چنین اطلاعاتی را به دشمنان بدهیم، اما آنها از این اطلاعات علیه خودمان استفاده نکنند؟! از برخی مسئولان دولت که به پیوستن ایران به FATF اصرار دارند، تعجب میکنم. البته معتقدم برخی آقایان میدانند که این کار چه اثرات سوئی دارد، ولی به نظر میرسد که برخی افراد احساس میکنند که اگر شرایط مردم ایران سخت شود، میتوانند به حکومت جمهوری اسلامی ضربه بزنند و خودشان کار را به دست بگیرند.
کسانی که روی پیوستن ایران به FATF اصرار دارند، یا ناآگاه هستند یا خائن
قدیری ابیانه با تاکید بر این که کسانی که روی پیروی ایران از FATF اصرار دارند، یا ناآگاه هستند یا خائن، گفت: گروهی از مدعیان اصلاحطلبی در گذشته سیاست فشار از پایین، چانهزنی از بالا را دنبال میکردند، اما در حال حاضر سیاست آنها فشار از خارج، تشدید مشکلات اقتصادی برای اقشار پاییندست جامعه و تحریک آنها برای ضربه زدن به نظام است. عدهای از فتنهگران که به دولت نفوذ کردهاند یا در کنار دولت قرار گرفتهاند، اکنون چنین سیاستی را در پیش گرفتهاند. احتمال این که این افراد خائن باشند، وجود دارد، چون نمیتوان قبول کرد که مسئولان اقتصادی کشور ندانند که با پیوستن به FATF، نهتنها مشکلات بانکی ما حل نمیشود، بلکه فشارها روی تبادلات تجاری ایران بیشتر میشود.
این تحلیلگر سیاست خارجی خاطرنشان کرد: اگر آقای پزشکیان چنین اظهاراتی را مطرح میکند، از روی ناآگاهی است، چون ایشان خودش اطلاعات کافی ندارد و تحت تاثیر به اصطلاح کارشناسان اطراف خود قرار گرفته است، ولی مسئولان اقتصادی ارشد دولت که اینقدر روی پیوستن ایران به FATF اصرار دارند، کدامشان حاضرند تعهد بدهند که اگر ما الزامات گروه ویژه اقدام مالی را پذیرفتیم، ولی نهتنها گشایشی ایجاد نشد، بلکه شرایط بدتر شد، به ملت ایران پاسخگو خواهند بود و در صورت لزوم، حاضر به محاکمه و مجازات شدن هستند؟ متاسفانه آقایانی که حاضر نیستند تبعات خسارتهای ناشی از پیوستن به FATF را بپذیرند، دائما در رسانهها اینطور وانمود میکنند که مشکلات ایران از نپیوستن به FATF ناشی میشود.
برخی کشورهای عضو FATF خودشان حامی تروریسم هستند
قدیری ابیانه با بیان این که اگرچه تحریمهای بانکی روی اقتصاد ایران تاثیر منفی دارد، اما پیروی از FATF این مشکلات را حل نمیکند، عنوان کرد: یکی از موضوعاتی که گروه ویژه اقدام مالی مدعی آن است، مبارزه با تامین مالی تروریسم است. این در حالی است که تجربه جهانی نشان داده که برخی کشورهای عضو FATF از جمله آمریکا و انگلیس و رژیم صهیونیستی، اصلیترین دولتهایی هستند که به تروریستها کمک مالی میکنند و هیچگاه حاضر نیستند اسناد مربوط به آن را منتشر کنند یا در اختیار کشورهای دیگر بگذارند. آیا مگر این کشورها خودشان از همین تروریستهای سوریه یا از منافقین یا داعش حمایت نکردهاند؟ چه زمانی این کشورها حاضر شدهاند که اطلاعات مالی کمک به این گروههای ترویستی را منتشر کنند؟
این دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه تاکید کرد: کمکهای مالی آمریکا به داعش برای همه ثابت شده است. این موضوعی است که خود ترامپ به آن اذعان کرده و هیلاری کلینتون نیز اعتراف کرده است که داعش را آمریکا ایجاد کرد. ادوارد اسنودن، افشاگر مسائل امنیتی آمریکا نیز اعلام کرده است که داعش را آمریکا، انگلیس و اسرائیل ایجاد کردند. بنابراین بسیاری از کشورهای عضو FATF، قصد مبارزه با تروریسم را ندارند، چون خودشان حامی تروریسم هستند.
بهجای تلاش برای مذاکره با اروپا و آمریکا، باید به دنبال خنثیسازی تحریمها باشیم
قدیری ابیانه در پاسخ به این سوال که اگر نمیتوان با انجام مذاکرات با آمریکا و اروپا یا پیوستن به FATF، در مسیر رفع یا کاهش تحریمها با هدف بهبود وضعیت معیشتی مردم تلاش کرد، چه مسیری را باید برای رسیدن به این هدف طی کرد، توضیح داد: مذاکره با آمریکا و اروپا از آن جهت فایدهای ندارد که اگر توافقی هم حاصل شود، طرفهای مقابل به تعهدات خود پایبند نخواهند بود و ما این تجربه را در برجام و قبل از آن به دست آوردهایم. FATF نیز نهتنها به کاهش تحریمها کمک نمیکند، بلکه جلوی دور زدن تحریمها را میگیرد. در حال حاضر ما باید به دنبال کاهش اثر تحریمها بر زندگی مردم باشیم که راهکار آن را نیز بارها مقام معظم رهبری فرمودهاند و آن هم چیزی جز تلاش برای خنثیسازی تحریمها نیست؛ بنابراین نباید دست روی دست بگذاریم و طوری به مردم القا کنیم که اگر اروپا و آمریکا تحریمها را برندارند، ما نمیتوانیم هیچ کاری انجام دهیم و هیچ پیشرفتی داشته باشیم.
این تحلیلگر سیاست خارجی یادآور شد: تجربه به ما نشان داده است که ما در هر زمینهای که به دنبال خثنیسازی تحریمها رفتهایم، توانستهایم به موفقیت برسیم و بعد از خنثی شدن تحریم، تازه غربیها تحریمها را برداشتهاند. نمونه این اتفاق هم صفحات اورانیوم ۲۰ درصد است که برای تولید رادیوداروها بهکار میرود. ایران در گذشته این صفحات را از آرژانتین خریداری میکرد، ولی غربیها در میانه مذاکرات، این صفحات را گروگان گرفتند و مانع رسیدن آنها به ایران شدند، تا نظرات خودشان را به ما تحمیل کنند. در چنین شرایطی، شهید شهریاری این صفحات را در داخل کشورمان تولید کرد. از آن به بعد، نهتنها دیگر به واردات اورانیوم ۲۰ درصد احتیاج نداشتیم، بلکه میتوانستیم آن را صادر کنیم و ارزآوری داشته باشیم.
وی در ادامه گفت: غربیها هم وقتی تحریمهای مربوط به این صفحات را برداشتند و حاضر شدند آن را به ایران بفروشند، در حالی که خودمان توانسته بودیم آن را تولید کنیم. این تجربه به ما نشان میدهد که تلاش برای خنثیسازی تحریمها همواره از انجام مذاکره بیفایده برای رفع تحریمها مؤثرتر بوده است.
آمریکا به کمتر از تجزیه و تصاحب منابع ثروت ایران راضی نمیشود
قدیری ابیانه با یادآوری این نکته که تقویت شرکتهای دانشبنیان داخلی، از جمله راهکارهای خنثیسازی تحریمها محسوب میشود، گفت: دشمنان ملت ما و در رأس آنها آمریکا، به کمتر از تجزیه ایران و تصاحب منابع ثروت کشورمان، راضی نمیشوند. الان هم به این نتیجه رسیدهاند که ایران به چنان قدرتی رسیده است که نمیتوانند به آن حمله کنند، اما تلاش میکنند که از طریق مذاکره، مسئولان ما را فریب بدهند. همانطور که در تمام ۴۶ سال گذشته، هرکجا که با آمریکا مذاکره و توافق کردیم، به نتیجهای نرسیدیم و هرکجا که آنها وعدهای به ما دادند، نهتنها به آن عمل نکردند، بلکه ضد آن عمل کردند.
این دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه ادامه داد: معاهده NPT که ایران عضو آن است، یکی از نمونههای بدعهدی غربیها است. براساس این معاهده، ما پذیرفتهایم که در قبال انجام بازرسی ماموران آژانس، از امکانات صلحآمیز هستهای بهرهمند شویم. ولی در حالی که الان ۹۵ درصد بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی مربوط به ایران است، اما آژانس در هیچ زمینهای به وظیفه خود عمل نکرده است. آن زمان، وقتی از آژانس میپرسیم که چرا رژیم صهیونیستی سلاح هستهای دارد و از این کشور بازرسی نمیکنید، پاسخ میدهند که چون اسرائیل عضو NPT نیست و ما وظیفهای نداریم که از آنها بازرسی کنیم.
وی در پایان تصریح کرد: ظاهرا بهجای این که عضویت در یک معاهده بینالمللی مثل NPT امتیاز داشته باشد، عدم عضویت در آن امتیاز دارد. اکنون شرایط NPT به گونهای شده است که چه از آن خارج شویم و چه در آن باقی بمانیم، در هر دو حالت، ضرر کردهایم.