معماری خیابانی تهدیدی برای هویت تاریخی اصفهان

به گزارش سایت خبری مدارا؛ شهریار ناسخیان، دانشیار گروه مرمت دانشگاه هنر اصفهان در هفتاد و هشتمین نشست تخصصی بازآفرینی شهری که با موضوع «چارچوب طراحی شهری در بافت ارزشمند تاریخی شهر اصفهان» امروز پنجشنبه برگزار شد، با انتقاد از وضعیت معماری خیابانی در اصفهان، بر ضرورت حفاظت شهری به عنوان یک اصل بنیادین در بازآفرینی بافت تاریخی تأکید کرد.

معماری خیابانی، تهدیدی برای سیمای شهری اصفهان

به نوشته مهر؛ ناسخیان با اشاره به تصاویر ناموزون و نازیبایی که از شهر اصفهان به نمایش گذاشته شد، اظهار کرد: آنچه امروز از سیمای شهری اصفهان مشاهده می‌کنیم، محصول پدیده‌ای نامیمون به نام معماری خیابانی است که در بسیاری از نقاط شهر توسعه یافته است. این نوع معماری بدون هویت و کیفیت، چهره اصفهان را مخدوش کرده و نیازمند یک برنامه‌ریزی اساسی برای پاکسازی و اصلاح است.

وی افزود: بخش زیادی از بافت‌های ناهماهنگ شهری در اصفهان قابل شناسایی است و باید با آسیب‌شناسی دقیق، نسبت به تعیین تکلیف آن‌ها اقدام کرد. این موضوع نه‌تنها از نظر مدیریتی یک چالش مهم محسوب می‌شود، بلکه فرایندهای مشاوره و طراحی شهری را نیز با پیچیدگی‌های زیادی مواجه کرده است.

حفاظت شهری، اولویت اصلی در بازآفرینی بافت تاریخی

دانشیار گروه مرمت دانشگاه هنر اصفهان در بخش دیگری از سخنان خود، حفاظت شهری را حلقه مفقوده در بسیاری از برنامه‌های بازآفرینی دانست و گفت: در فرآیند بازآفرینی شهری، باید به این پرسش اساسی پاسخ داد که آیا حفاظت شهری محیط بر بازآفرینی است یا بازآفرینی باید در دل حفاظت شهری تعریف شود؟ این مسئله در شهری مانند اصفهان که هویتش وابسته به حفاظت از بافت تاریخی است، اهمیت دوچندانی دارد.

وی تأکید کرد: اصفهان بدون حفاظت، معنا ندارد. هر برنامه‌ای که در حوزه بازآفرینی تدوین می‌شود، باید جایگاه حفاظت را به‌درستی مشخص کند. در سطح بین‌المللی، حفاظت شهری به‌عنوان یک مفهوم مستقل جایگاه ویژه‌ای دارد، اما در بسیاری از طرح‌های توسعه شهری اصفهان، این رویکرد مورد غفلت قرار گرفته است.

لزوم تفکیک سه گروه بافت شهری در برنامه‌ریزی‌های آتی

ناسخیان در ادامه به سه گروه اصلی در بافت شهری اصفهان اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر، ما با سه دسته از دانه‌های شهری روبه‌رو هستیم:

۱. بافت‌های بی‌کیفیت و ناهماهنگ که به دلیل معماری خیابانی، چهره شهر را مخدوش کرده‌اند و نیازمند اصلاح و ساماندهی هستند.

۲. بافت‌های ارزشمند و تاریخی که هویت اصفهان را شکل داده‌اند و باید تحت حفاظت ویژه قرار گیرند.

۳. بافت‌های میان‌کیفیت که گاهی شامل پروژه‌های باکیفیت و قابل قبول نیز می‌شوند، اما در بسیاری از موارد، به دلیل نبود یک الگوی مشخص، دچار ناهماهنگی هستند.

وی تأکید کرد: برای هرکدام از این سه نوع بافت، باید یک چارچوب و سیاست مشخص تدوین شود. این امر مستلزم مطالعات دقیق و تدوین یک سند جامع است که بتواند الگوهای تکرار شونده فضایی را شناسایی کرده و راهکارهای مشخصی برای هرکدام ارائه دهد.

اهمیت تدوین چارچوبی شفاف برای طراحی شهری در اصفهان

این استاد دانشگاه بر ضرورت تدوین چارچوبی شفاف و عملیاتی برای طراحی شهری تأکید کرد و گفت: ما باید از نگاه صرفاً تجویزی به معماری و شهرسازی فراتر برویم و با توجه به ویژگی‌های هر بخش از شهر، الگوی صحیحی برای توسعه و حفاظت تدوین کنیم. تعیین تکلیف بافت‌های شهری، نه‌تنها در سیمای شهری بلکه در هویت فرهنگی و اجتماعی اصفهان تأثیرگذار خواهد بود.

وی ابراز امیدواری کرد که با همفکری مدیران شهری و متخصصان حوزه مرمت و بازآفرینی، بتوان راهکاری جامع برای حفظ و ارتقای بافت ارزشمند تاریخی اصفهان تدوین کرد.